Ομιλία Ανεξάρτητου Συμβούλου Δημήτρη Πλα στη Γενική Συνέλευση του ΤΥΠΕΤ - 2016

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, καλησπέρα

Το 2015 ήταν, για το Ταμείο Υγείας, μια χρονιά με σημαντικό έργο, άρα μια χρονιά επιτυχημένης δράσης. Όμως, έχουμε να διανύσουμε πολύ δρόμο ακόμη, για την εύρυθμη και σωστή λειτουργία του, αλλά και για τη βιωσιμότητά του.

Έχουν περάσει 2,5 χρόνια από την εθελουσία έξοδο κι εμείς απλώς διαπιστώνουμε τη μείωση των εσόδων εξαιτίας της. Ως ανεξάρτητος σύμβουλος έχω καταθέσει από τις 3 Ιουλίου 2014 πρόταση για τη δημιουργία χρηματοοικονομικού υποδείγματος προβλέψεων για τα έσοδα, που θα προσμετρά παραμέτρους και αστάθμητους παράγοντες όπως:

• Τυχόν μείωση ποσοστού ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη.
• Περαιτέρω μείωση κύριων συντάξεων.
• Μείωση ή κατάργηση επικουρικών συντάξεων.
• Αύξηση ποσοστού κρατήσεων επικουρικών συντάξεων.
• Υποχρεωτική ένταξη συναδέλφων όλου του Ομίλου, ειδικών συνεργατών, ενοικιαζόμενων υπαλλήλων, και άλλα πολλά, ώστε να προσδιορίζονται άμεσα και με το πάτημα ενός κουμπιού οι μειώσεις ή οι αυξήσεις εσόδων, αλλά και να επιλύεται το όποιο πρόβλημα με εναλλακτικές μεθόδους και λύσεις, προτού σημειωθούν απώλειες.

Η πρότασή μου επί 2 χρόνια παραμένει αναπάντητη. Πρόσφατα, οι ιθύνοντες αντελήφθησαν το πρόβλημα και ελπίζω να προβούν στις ενέργειες εκείνες ώστε να θεσπιστεί η χρήση ενός τέτοιου υποδείγματος, ως καθημερινό εργαλείο για το ΤΥΠΕΤ.

Οι τρέχουσες συνθήκες επιτάσσουν τη σύνταξη Νομοτεχνικής και Φοροτεχνικής μελέτης, για να γνωρίζουμε κατά πόσο μπορεί να διευρυνθεί η πελατειακή και ασφαλιστική βάση, αλλά και να αναζητήσουμε τα όρια του Ταμείου. Όλοι έχουμε ιδέες και οράματα για την πρόοδο και την εξέλιξη του Ταμείου μας. Αλλά, χωρίς τις σωστές βάσεις μοιάζει να το οδηγούμε χωρίς πυξίδα και GPS.

Οι περισσότερες παρατάξεις υποστηρίζουν ότι ο διοικητικός με τον οικονομικό απολογισμό είναι τελείως διαφορετικοί. Το θεωρώ λάθος. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι μεταξύ τους: κάθε διοικητική απόφαση επιφέρει και οικονομικό αποτέλεσμα είτε θετικό είτε αρνητικό για το Ταμείο.

Θα αναφέρω δυο απλά παραδείγματα:

1. Ας υποθέσουμε ότι σε κάποιο γιατρό υπάρχει αίτημα αύξησης των ωρών απασχόλησής του. Άμεσα θα προκύψουν τα εξής αποτελέσματα:

• Περιορισμός αναμονής ασθενών
• Αυξημένη παραγωγή των επιμέρους τομέων
• Αυξημένη ατομική παραγωγή
• Αυξημένο κόστος για το ταμείο

Με μια πρώτη ματιά, όλοι θα πούμε ότι παρά το αυξημένο κόστος, το όφελος για το ταμείο θα είναι μεγαλύτερο, δεδομένου ότι προκύπτουν τρεις θετικοί παράγοντες έναντι ενός. Χωρίς να έχει προηγηθεί Τεχνική και Οικονομική Ανάλυση με τις κύριες μεθόδους οικονομικής αξιολόγησης δηλαδή:

• Ανάλυση κόστους - ωφέλειας (cost - benefit Analysis, CBA)
• Ανάλυση κόστους - αποτελεσματικότητας (cost effectiveness, CEA)
• Ανάλυση κόστους - χρησιμότητας (cost utility, CUA)
• Ανάλυση ελαχιστοποίησης κόστους (cost minimization)

με δεδομένα από τα πληροφοριακά μας συστήματα, ώστε να διαπιστωθεί αν όντως υφίστανται μεγάλη αναμονή ασθενών ή πραγματική ζήτηση και ανάγκη.

2. Είναι αυτό της δημιουργίας τέταρτου χειρουργείου κατά την ανακατασκευή των χειρουργείων με την ευγενική χορηγία της Εθνικής Τράπεζας του ποσού των 800 χιλ €.

Στη σελίδα 10 του Απολογισμού αναφέρεται ότι οι χειρουργικές επεμβάσεις το 2015 ανήλθαν στις 2.758, ενώ στη σελίδα 9 επισημαίνεται ότι στο χειρουργικό τομέα του «Υγείας Μέλαθρον» νοσηλεύτηκαν 1.841 ασθενείς.

Άρα, η διαφορά των 917 επεμβάσεων αφορά τις μικρές επεμβάσεις του ενός τετάρτου ή της μισής ώρα, που διενεργούνται στο σηπτικό χειρουργείο. Είθισται σε όλη τη χώρα το σηπτικό χειρουργείο να στεγάζεται στα εξωτερικά ιατρεία, σε συγκεκριμένο χώρο, όπου γίνονται μικροεπεμβάσεις, όπως αφαίρεση κύστεων και λιπωμάτων, αφαίρεση σπίλων, διάνοιξη αποστημάτων, οφθαλμολογικές επεμβάσεις καταρράκτη και, γενικότερα, όποια χειρουργική επέμβαση δεν απαιτεί ολική αναισθησία με περιπατητικούς ασθενείς και μεγάλο μικροβιακό φορτίο.

Συμπεραίνεται ότι το 33% των επεμβάσεων είναι μικρής διάρκειας. Για το άλλο 67%, αν και έχω ζητήσει τα στοιχεία εγγράφως, δεν μου έχουν δοθεί απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:

o Πόσες είναι οι μικρές, μεσαίες, μεγάλες, βαριές, εξαιρετικά βαριές επεμβάσεις.

o Πόσες ώρες ημερησίως είναι κατειλημμένα τα χειρουργεία.

o Γιατί το ωράριο των χειρουργείων είναι 8 π.μ. με 2 μ.μ., ενώ σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας πραγματοποιούνται επεμβάσεις και μετά τις 2 μ.μ. Και άλλα πολλά.

Το 2015 νοσηλεύτηκαν στην κλινική 378 λιγότεροι ασθενείς. Οι ημέρες νοσηλείας μειώθηκαν κατά 703, αλλά η μέση διάρκεια νοσηλείας αυξήθηκε κατά 0,14 ημέρες. Τα 1.841 χειρουργεία δίνουν έναν ημερήσιο μέσο όρο 6,5 με 7 χειρουργικές επεμβάσεις.

Μία τέταρτη χειρουργική μονάδα χωρίς ένδειξη για αύξηση επεμβάσεων και ωρών χρήσης τους, χωρίς γνώση για το είδος των επεμβάσεων, θα αποδειχθεί αποτυχημένη επένδυση. Αναφέρω ως παράδειγμα τη δημιουργία vip σουιτών, που μάλλον δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ.

Και στην περίπτωση, του 4ου χειρουργείου δεν έχει προηγηθεί Τεχνική και Οικονομική ανάλυση βασισμένη στις κύριες μεθόδους οικονομικής αξιολόγησης.

Σήμερα, οι κύριοι δείκτες για τη μέτρηση της απόδοσης μιας υγειονομικής μονάδας είναι:

• Η μέση διάρκεια νοσηλείας
• Ο μέσος χρόνος αδράνειας κλίνης
• Η μέση κάλυψη κλινών
• Το ποσοστό μείωσης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων
• Το ποσοστό μείωσης επανεισαγωγών
• Η ικανοποίηση των ασθενών
• Ο αριθμός επεμβατικών πράξεων ανά ιατρό ή ανά νοσηλευτή
• Σχέση Νοσηλευομένων προς κλίνες
• Και τέλος, Δείκτες Αποτελεσματικότητας, που προκύπτουν με βάση δείκτες υγείας του πληθυσμού του Ταμείου ή ειδικές έρευνες.

Άρα, η αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας συνιστά ιδιαίτερα σύνθετη και εκτεταμένη διεργασία, που προϋποθέτει την ανάπτυξη συγκεκριμένου υποδείγματος αξιολόγησης και μεθοδολογίας, καθώς και την κατάλληλη επιλογή και χρήση δεικτών αξιολόγησης.

Όλα αυτά τα στοιχεία εκλείπουν τόσο από την καθημερινότητα όσο και κατά τη λήψη διοικητικών αποφάσεων.

Η καταψήφιση του Διοικητικού και του Οικονομικού Απολογισμού από τον ανεξάρτητο σύμβουλο Δημήτρη Πλα είναι δεδομένη. O λόγος: τα συστήματα υπηρεσιών υγείας είναι δυναμικά και πολύπλοκα. Έτσι, απαιτείται από την εκάστοτε ηγεσία να έχει αυξημένη διαχειριστική ικανότητα, στη βάση μίας λελογισμένης χρήσης σύγχρονων εργαλείων και τεχνικών management. Η ορθολογική κατανομή των πόρων είναι ένα πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο ζήτημα λήψης αποφάσεων. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν γίνει ενέργειες προς αυτήν τη κατεύθυνση, ίσως γιατί η διαχείριση του Ταμείου πραγματοποιείται με καθαρά οικονομικούς αλλά και παραταξιακούς όρους, χωρίς να προσμετρώνται οι σύγχρονοι κανόνες που διέπουν τον Τομέα.

Έχοντας ως θεωρία ότι οι ανάγκες είναι απεριόριστες και οι πόροι περιορισμένοι θα πρέπει να γίνεται ορθολογική χρήση, με οργανωτική στρατηγική για την κατανομή πόρων σε κάθε μονάδα υπηρεσιών υγείας, με επιμέρους στοχεύσεις λόγω των ετεροβαρών και ετερόκλητων συμφερόντων και με δομές στα διάφορα ιεραρχικά επίπεδα διακυβέρνησης.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι το επόμενο διάστημα θα επέλθουν τεκτονικές και κομβικές αλλαγές στις Τράπεζες, αλλαγές Δ.Σ., που θα ανακοινωθούν σταδιακά ως το τέλος Ιουλίου, και με συμμετοχή ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών από το εξωτερικό, σε κρίσιμες επιτροπές (όπως ελέγχου, πιστοδοτήσεων, διαχείρισης κινδύνου, αμοιβών, κ.ά.).

Σε αναμονή της εθελουσίας εξόδου των 1.600 συναδέλφων, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της Διοίκησης, και με βάση το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, όλα σε ένα υπό τον Ενιαίο Φορέα κοινωνικής ασφάλισης, ο οποίος θα περιλαμβάνει το Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης για ασφαλιστικές παροχές, το Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τις προνοιακές παροχές και το ΕΣΥ για τις παροχές υγείας ενώ, τελευταία στιγμή, με τροπολογία ενέταξαν και τους μέχρι τις 31.12.1992 ασφαλισμένους του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ),

θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μεγάλες αλλαγές στον τομέα υγείας.

Ίσως να μην είμαστε ακόμη έτοιμοι να προβούμε σε αυτές τις αλλαγές, αλλά η προετοιμασία για την επόμενη μέρα και η οργάνωση δηλώνουν σύνεση.

Μέχρι σήμερα καμία παράταξη δεν έχει καταθέσει ολοκληρωμένο σχέδιο, που θα μεταμορφώσει το σύστημα υγείας του Ταμείου και θα αποδείξει ότι είναι εφικτό να παρέχεται ικανοποιητική ιατρική περίθαλψη, αλλά και στοιχεία άσκησης σύγχρονης πολιτικής Υγείας, βασισμένη στη βελτίωση της διαχειριστικής ικανότητας του Ταμείου, με απώτερο σκοπό τη μέγιστη δυνατή ικανοποίηση των συμφερόντων των ασφαλισμένων-μελών.

Θα τολμήσω, αν και δεν είναι κατάλληλη στιγμή, να σας αναφέρω ορισμένα σημεία επεξεργασίας και θα σας υποσχεθώ ότι στο προσεχές μέλλον θα καταθέσω δημόσια πρόταση για ολοκληρωμένο σχέδιο μεταρρύθμισης του ΤΥΠΕΤ.

Ενδεικτικά θα σας αναφέρω τα εξής:

• Αλλαγή εταιρικής κουλτούρας

• Διαφάνεια και λογοδοσία με σεβασμό στα χρήματα των ασφαλισμένων μελών

• Επαγγελματική διοίκηση με ηθική της ευθύνης και όχι την «ηθική» της προσωπικής μας προβολής

• Στρατηγικό management - management απόδοσης

• Η οργάνωση συστήματος υποδοχής και κατεύθυνσης ασθενών για αποτελεσματική αντιμετώπιση και παροχή ποιοτικών υπηρεσιών με συγκράτηση δαπανών.

• Η δημιουργία σύγχρονου τηλεφωνικού κέντρου 24 ωρης λειτουργίας, στο οποίο θα απαντούν έμπειροι νοσηλευτές για μικροπροβλήματα υγείας και θα δίνουν συμβουλές (συχνά αρκεί η συμβουλή από το τηλέφωνο ώστε να μην υπάρχει συρροή άσκοπα στην κλινική και τα ιατρεία)

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

το Ταμείο αν θέλει να είναι βιώσιμο θα πρέπει να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα: με ποια μεθοδολογία έχει γίνει το % των εισφορών του κάθε μέλους. Το % πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να καλύπτει τις τρέχουσες δαπάνες.

Το Επίπεδο Υγείας, η Ικανοποίηση των Ασθενών, οι Υπηρεσίες Υγείας, οι Λειτουργικές Διαδικασίες, η Οργανωτική Δομή, η Δομή του Ανθρώπινου Δυναμικού, η συλλογική ανταποδοτικότητα, η σχέση εισφορών και δαπανών είναι ζητήματα πρώτης γραμμής, αλλά αντιμετωπίζονται από τη σημερινή διοίκηση αδιάφορα.

Δεν δηλώνουμε αποτελεσματικοί όταν δεν έχουμε ορίσει το βαθμό υλοποίησης σκοπών και στόχων, που έχουν τεθεί εκ των προτέρων και μάλιστα με σαφή τρόπο.

Δεν μπορούμε να διαχειριστούμε κάτι αν δεν είναι μετρήσιμο. Υπάρχουν μετρήσιμοι δείκτες, όπως της απόδοσης, της βιωσιμότητας, των τμημάτων με τις λιγότερες ιατρικές βλάβες, το προσδόκιμο ζωής, τους δείκτες θνησιμότητας, κ.λ.π., όμως η διοίκηση θα πρέπει να έχει τη θέληση να τους θέσει σε εφαρμογή.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ως σαφή πρόθεση και ένδειξη καλής θέλησης καλώ όλες τις παρατάξεις, ανεξαρτήτως χρώματος και πολιτικών πεποιθήσεων, να συναντηθούμε όχι για να ανταλλάξουμε απόψεις, αλλά να δημιουργήσουμε και να προετοιμάσουμε την ενδυνάμωση του Ταμείου μας, να λάβουμε ορθές αποφάσεις, να σχεδιάσουμε με όλα τα σύγχρονα εργαλεία management το Μέλλον του, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που μας περιμένουν τα επόμενα χρόνια.

Σας ευχαριστώ πολύ.